Trong bất kỳ quốc gia nào, thuế luôn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nguồn thu ổn định cho ngân sách nhà nước. Không chỉ giúp Nhà nước có nguồn lực để đầu tư vào các lĩnh vực thiết yếu như y tế, giáo dục, giao thông…, thuế còn là công cụ đắc lực trong việc điều tiết nền kinh tế và đảm bảo công bằng xã hội thông qua việc phân phối lại thu nhập. Vậy thuế là gì, có những loại thuế nào phổ biến, và thuế ảnh hưởng như thế nào đến kinh tế cũng như đời sống người dân? Hãy cùng Informly tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Thuế là gì?
Thuế là khoản đóng góp bắt buộc mà cá nhân hoặc tổ chức phải nộp cho Nhà nước nhằm tạo nguồn thu cho ngân sách quốc gia, phục vụ cho các hoạt động chi tiêu công và phát triển kinh tế – xã hội. Thuế có thể được áp dụng dưới hình thức trực tiếp hoặc gián tiếp, và thường được thanh toán bằng tiền hoặc các hình thức giá trị tương đương.
Vai trò của thuế
Thuế đóng một vai trò thiết yếu trong sự vận hành và phát triển của bất kỳ quốc gia nào. Nếu không có thuế, Nhà nước sẽ thiếu nguồn lực để duy trì các hoạt động cốt lõi và thực hiện các nhiệm vụ công. Dưới đây là những vai trò nổi bật của thuế trong xã hội hiện nay:
Nguồn thu chủ đạo của ngân sách nhà nước
Thuế là nguồn thu ổn định và lâu dài nhất cho ngân sách quốc gia. Trong bối cảnh kinh tế phát triển, nguồn thu từ thuế có xu hướng tăng theo, giúp Nhà nước có điều kiện đầu tư vào các lĩnh vực trọng điểm như y tế, giáo dục, an ninh quốc phòng, và hạ tầng kỹ thuật. Nhờ đó, bộ máy nhà nước có thể hoạt động hiệu quả và ổn định hơn.
Công cụ điều tiết và định hướng nền kinh tế
Thuế không chỉ là nguồn thu mà còn là công cụ kinh tế vĩ mô quan trọng. Thông qua chính sách thuế, Nhà nước có thể:
- Quản lý và định hướng hoạt động sản xuất – kinh doanh của các thành phần kinh tế.
- Thúc đẩy sự phát triển trong những lĩnh vực ưu tiên.
- Hạn chế các ngành nghề có tác động tiêu cực đến môi trường hoặc sức khỏe cộng đồng.
- Góp phần cân bằng cán cân thu – chi và kiểm soát những mất cân đối lớn trong nền kinh tế.
Các loại thuế phải nộp
Khi hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam, các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp đều phải thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Một trong những nghĩa vụ quan trọng nhất là nộp thuế. Dưới đây là các loại thuế phổ biến mà các đơn vị kinh doanh cần nắm rõ để đảm bảo tuân thủ đúng pháp luật và tránh các rủi ro không đáng có.
Thuế giá trị gia tăng (GTGT)
Thuế giá trị gia tăng (GTGT) là loại thuế gián thu đánh vào phần giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình sản xuất, lưu thông đến tay người tiêu dùng. Đây là một trong những loại thuế phổ biến nhất tại Việt Nam.
- Đối tượng chịu thuế: Hầu hết hàng hóa, dịch vụ sử dụng tại Việt Nam đều thuộc diện chịu thuế GTGT.
- Mức thuế suất: Hiện nay có ba mức thuế suất chính: 0%, 5% và 10%, trong đó 10% là mức phổ biến nhất.
- Phương pháp kê khai: Doanh nghiệp có thể áp dụng phương pháp khấu trừ hoặc phương pháp trực tiếp tùy theo điều kiện cụ thể.
Lệ phí thuế môn bài
Thuế môn bài là khoản lệ phí mà doanh nghiệp, hộ kinh doanh phải nộp hàng năm, căn cứ vào vốn điều lệ hoặc doanh thu.
- Mức thuế: Phụ thuộc vào vốn điều lệ ghi trên giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc doanh thu của hộ kinh doanh. Ví dụ:
- Doanh nghiệp có vốn điều lệ trên 10 tỷ đồng: 3.000.000 VNĐ/năm
- Doanh nghiệp có vốn điều lệ từ 10 tỷ đồng trở xuống: 2.000.000 VNĐ/năm
- Hộ kinh doanh: từ 300.000 VNĐ đến 1.000.000 VNĐ/năm tùy mức doanh thu
- Thời điểm nộp: Thường trước ngày 30/01 hàng năm.
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
Thuế thu nhập cá nhân là loại thuế trực thu đánh vào thu nhập của cá nhân cư trú và không cư trú tại Việt Nam.
- Đối tượng nộp thuế: Các cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công, hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư vốn, chuyển nhượng vốn, bất động sản,…
- Cách tính thuế: Áp dụng biểu thuế lũy tiến từng phần đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công. Mức thuế suất dao động từ 5% đến 35%.
- Quy định khấu trừ tại nguồn: Doanh nghiệp chi trả thu nhập có trách nhiệm khấu trừ và nộp thay cho người lao động.
Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)
Thuế thu nhập doanh nghiệp là loại thuế đánh vào phần thu nhập tính thuế của doanh nghiệp sau khi đã trừ chi phí hợp lý, hợp lệ.
- Mức thuế suất phổ biến: 20% áp dụng cho phần thu nhập chịu thuế.
- Các trường hợp ưu đãi: Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đặc biệt hoặc tại khu vực khó khăn có thể được giảm thuế hoặc miễn thuế trong một số năm đầu.
- Thời điểm nộp thuế: Doanh nghiệp cần thực hiện tạm nộp theo quý và quyết toán vào cuối năm tài chính.
Tại sao phải nộp thuế
Nộp thuế là một trong những nghĩa vụ quan trọng của mỗi công dân và tổ chức đối với Nhà nước. Đây không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là hành động mang ý nghĩa xã hội sâu sắc. Vậy tại sao chúng ta phải nộp thuế? Dưới đây là những lý do chính đáng giải thích cho điều đó:
- Nộp thuế để đóng góp vào ngân sách quốc gia
Nguồn thu từ thuế chính là nền tảng tài chính để Nhà nước đầu tư vào các lĩnh vực thiết yếu như:
- Giáo dục: Xây dựng trường học, cải thiện chất lượng dạy và học.
- Y tế: Mở rộng hệ thống bệnh viện, nâng cao dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
- Giao thông: Phát triển cơ sở hạ tầng, đường xá, cầu cống…
- Môi trường: Triển khai các chương trình bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu.
Thông qua việc nộp thuế, mỗi người đang trực tiếp góp phần xây dựng một xã hội phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống cộng đồng.
- Nộp thuế là thể hiện trách nhiệm công dân và tuân thủ pháp luật
Theo Hiến pháp năm 2013 của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, tại Điều 47, quy định rõ: “Công dân có nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật.”
Việc thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế không chỉ cho thấy sự nghiêm túc tuân thủ pháp luật, mà còn thể hiện trách nhiệm xã hội của mỗi cá nhân và tổ chức. Ngược lại, hành vi trốn thuế, gian lận thuế sẽ bị xử lý nghiêm khắc theo quy định hiện hành.
- Nộp thuế – Để điều tiết nền kinh tế
Thuế không chỉ là nguồn thu ngân sách mà còn là quản lý kinh tế vĩ mô. Nhà nước có thể sử dụng thuế để:
- Kiểm soát lạm phát.
- Cân đối thu chi ngân sách.
- Ổn định nền kinh tế trước những biến động.
- Điều tiết hoạt động sản xuất – kinh doanh thông qua các chính sách ưu đãi hoặc tăng thuế đối với từng lĩnh vực cụ thể.
- Thuế góp phần phân phối lại thu nhập, giảm bất bình đẳng xã hội
Một trong những vai trò quan trọng khác của thuế là thu hẹp khoảng cách giàu – nghèo thông qua các chính sách thuế tiến bộ. Ví dụ:
- Người có thu nhập cao sẽ phải đóng thuế với tỷ lệ cao hơn.
- Các cá nhân, hộ gia đình có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn có thể được miễn, giảm thuế.
Hy vọng những chia sẻ trên đã phần nào giúp bạn hiểu hơn về thuế và hóa đơn điện tử. Nếu còn bất kỳ băn khoăn nào, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua website https://informly.vn/ hoặc gọi ngay tới 090 739 2969. Chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ bạn hết mình!
